Ροδόχρους Ακμή (Acne Rosacea)

Έχει διαπιστωθεί πως η ροδόχρους ακμή μαστίζει το 10% του πληθυσμού παγκοσμίως. Αναπτύσσεται κυρίως σε ενήλικες από 30 έως 50 ετών και στις γυναίκες συνδέεται συχνά με την εμμηνόπαυση, τα πιο βαριά περιστατικά τα αντιμετωπίζουν όμως οι άνδρες.

Η φλεγμονώδης αυτή δερματοπάθεια δεν εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος, και μπορεί σε αρχικό στάδιο να εμφανιστεί απλώς ως μια παροδική ερυθρότητα σε κάποια σημεία του προσώπου όπως τα μάγουλα, η μύτη, το μέτωπο ή το πηγούνι.

Σε επόμενο όμως στάδιο, το παροδικό ερύθημα γίνεται μόνιμο, και εμφανίζεται το φαινόμενο της τηλαγγειεκτασίας, δηλαδή τα αιμοφόρα αγγεία στα μάγουλα και στη μύτη γίνονται ιδιαίτερα έντονα.

Δεν αποκλείεται η πρόκληση βλατίδων και φλύκταινων, ενώ όταν επιδεινώνεται, η μύτη διογκώνεται και πρήζεται καθώς υπάρχει υπερπληθώρα ιστών (ρινόφυμα). Τα τριχοειδή αγγεία του προσώπου είναι ευαίσθητα, και συχνά σπάνε.

Υπάρχουν τέσσερις τύποι της ροδόχρου νόσου:

1. ERYTHEMATOTEL ANGIECTATIC ROSACEA (ETTR)
   Συχνό αιφνίδιο ερύθημα αλλά και σταθερό κεντρικό ερύθημα προσώπου. Μπορεί να παρουσιάστουν και ευρυαγγείες.
2. PAPULOPUSTULAR ROSACEA (PPR)
   Έντονο κεντρικό ερύθημα προσώπου, παροδικές βλατίδες ή/και φλυκταινίδια.

3. PHYMATOUS ROSACEA (PR)
   Επίμονο οίδημα προσώπου με υπερτροφία ιστών, ρινόφυμα και άλλες βλάβες.

4. OCULAR ROSACEA (OR)
   Οφθαλμική φλεγμονή (βλεφαρίτιδα/επιπεφυκίτιδα/δυσλειτουργία αδένων του Meibomius/χαλάζιο)

Καθώς το ερύθημα της ροδόχρου ακμής εμφανίζεται ξαφνικά, προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις στην ψυχολογία του ατόμου.

Σύμφωνα με μελέτες που έλαβαν χώρα στην Αμερική και ερευνούσαν τις ψυχολογικές επιπτώσεις της ροδόχρου νόσου στους ασθενείς, κοντά στο 80% των ερωτηθέντων απάντησε πως η νόσος μειώνει την αυτοεκτίμησή τους, και το 40% πως αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές διότι νιώθουν πως έχουν αντιαισθητική όψη.

Οι ακριβείς λόγοι που προκαλούν τη ροδόχρου ακμή είναι γενετικοί, αλλά και ανοσολογικοί παράγοντες. Σε μερικούς τύπους επιδερμίδας το παροδικό κοκκίνισμα (ερύθημα) και η ερυθρότητα είναι κληρονομικά στοιχεία. Πιο επιρρεπείς είναι όσο έχουν λεπτό, διάφανες και ανοιχτόχρωμο δέρμα. Αγγειακές διαταραχές, νευρογενείς και ενδοκρινείς παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της.

Έχουν επίσης ενοχοποιηθεί κάποιες εστιακές λοιμώξεις, το παράσιτο Demodex Folliculorum όπως και το βακτήριο της ακμής. Τέλος, έχει διαπιστωθεί και συσχέτιση με το ελικοβακτηρίδιο.

Υπάρχουν περιβαλλοντικές συνθήκες που ευνοούν την έξαρσή της, όπως η ξαφνική αλλαγή από κρύο σε ζέστη, τα καυτερά φαγητά, ο καπνός από τσιγάρο, το αλκοόλ και το στρες. Όταν ένα άτομο πάσχει από ροδόχρου ακμή, αν συνδυαστικά παραδείγματος χάρη καταναλώσει κόκκινο κρασί, τότε τα αιμοφόρα αγγεία διευρύνονται ακόμα περισσότερο.

Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με το πέρασμα του χρόνου, όμως υπάρχουν ήπιες και έντονες φάσεις. Η κατάσταση μπορεί να είναι προοδευτική, που σημαίνει ότι τείνει να γίνεται πιο οξεία με τον καιρό, αλλά στην πλειοψηφία των ατόμων εκδηλώνεται κυκλικά: Βρίσκεται σε έξαρση για ένα διάστημα, μετά υποχωρεί και τελικώς επανεμφανίζεται.

Ροδόχρους ακμή: Διάγνωση της νόσου

Η διάγνωση της νόσου δεν απαιτεί αιματολογικές ή ιστολογικές εξετάσεις. Η κλινική εικόνα αρκεί στον δερματολόγο για να διακρίνει τον τύπο, αλλά και να τη διαχωρίσει από την απλή ακμή, δερματίτιδα, θυλακίτιδα ή άλλη πάθηση.

Είναι σημαντικό να γίνει σωστή διάγνωση εγκαίρως και να μην υπάρξει σύγχυση με άλλες δερματοπάθειες. Καθώς η ροδόχρους ακμή επιδεινώνεται γρήγορα, είναι σημαντικό να εντοπιστεί όσο το δυνατόν νωρίτερα για να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα και να αναχαιτιστεί η εξέλιξή της.

 Θεραπεία

Η ροδόχρους ακμή παραμένει εφόρου ζωής στον οργανισμό. Η θεραπεία συνίσταται σε ανακούφιση από τα συμπτώματα, δεν εξαλείφει τη νόσο.

Η περιποίηση του δέρματος και η εκάστοτε θεραπεία δεν προσφέρει πλήρη ίαση. Με τακτική επίσκεψη 2 φορές το χρόνο σε δερματολόγο, μπορεί να διατηρηθεί σε ύφεση και να μην έχει έντονες εξάρσεις.

Η θεραπεία για λίγες ημέρες ή εβδομάδες δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει τη νόσο. Συνήθως ο δερματολόγος εστιάζει αρχικά στην εξουδετέρωση της φλεγμονής μέσω φαρμακευτικής αγωγής, είτε τοπικής είτε με χάπια από το στόμα. Προτεινόμενη αντιβίωση είναι οι τετρακυλίνες και η ισοτρετινοίνη.

Κατόπιν προχωρά σε χημικό peeling και τη χρήση laser CO2 & pulsed dye laser για την ανάπλαση της επιδερμίδας. Το πλάνο θεραπειών ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο της ροδόχρου ακμής, όμως ο στόχος είναι κοινός: ανάπλαση κολλαγόνου και των ελαστικών ινών για να μειωθούν οι ευρυαγγείες και το ερύθημα.

Αν η θεραπεία δεν εφαρμοστεί με τη σωστή σειρά, είναι πιθανό να παρουσιαστεί υποτροπή και να καταλήξει έως και σε χειρουργική αντιμετώπιση.

Συνοπτικά:

• Στις ευρυαγγείες, δηλαδή στην αποκατάσταση των αγγειακών βλαβών, το pulsed dye laser έχει εξαιρετική δράση.
• Στις βλάβες του δέρματος, δηλαδή στις βλατίδες ή/και φλυκταινίδια η τοπική αγωγή με αντιβίωση είναι απαραίτητη.
• Σε βαρύτερα περιστατικά, εκτός από την τοπική αντιβιοτική αγωγή με κρέμες ο ασθενής λαμβάνει και αντιβίωση από το στόμα.
• Το ρινόφυμα, δηλαδή η υπερπλασία της μύτης διορθώνεται με τη χρήση laser C02 ή με δερμοαπόξεση. Μέσω της εξάχνωσης οι ιστοί της μύτης επανέρχονται στο φυσιολογικό μέγεθος.
• Το μόνιμο ερύθημα και οι βλάβες συμπληρωματικά αντιμετωπίζονται με ένα εξειδικευμένο peeling που περιέχει βιταμίνη C και ένζυμα φρούτων, και με pulsed dye laser.
• Αν διαπιστωθεί επεφυκίτιδα ή άλλη μόλυνση στα μάτια, απαιτείται επίσκεψη σε οφθαλμίατρο για να δοθεί αγωγή.

Πέρα από το πλάνο της εξατομικευμένης θεραπείας, ο ασθενής πρέπει απαραιτήτως να ακολουθήσει συγκεκριμένη αγωγή με ειδικές κρέμες και βήματα περιποίησης του προσώπου και κατ’ οίκο.

Καλό είναι το πρόβλημα να αντιμετωπίζεται σε περιόδους όπου η επιδερμίδα δεν εκτίθεται σε ηλιακή ακτινοβολία. Η βελτίωση στην επιδερμίδα είναι ορατή σε διάστημα ενός με δύο μηνών, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Βιβλιογραφία:

1. Andrew’s Diseases of the skin-clinical dermatology, εκδόσεις ELSEVIER
2. ‘Ατλας Κλινικής Δερματολογίας, Anthony Du Vivier, εκδόσεις Πασχαλίδης-Broken Hill
3. Κλινική Δερματολογία, Thomas Fitzpatrick, εκδόσεις Πασχαλίδη
4. Dermatology Bolognia Jorizzo Shaffer, εκδόσεις ELSEVIER