Η τριχόπτωση ή αλωπεκίαση είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα που προκαλεί έντονο άγχος και όταν πλέον επιδεινωθεί οδηγεί τους ασθενείς στο δερματολογικό ιατρείο, καθώς είναι ένα θέμα που έχει σημαντική επίδραση στην εικόνα του κάθε ανθρώπου για τον εαυτό του αλλά και στις κοινωνικές του επαφές.
Η αραίωση των μαλλιών και η τριχόπτωση είναι συχνό φαινόμενο όχι μόνο στους άνδρες, αλλά και στις γυναίκες, οι οποίες το θεωρούν πολύ σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει την εξωτερική τους εμφάνιση και την ψυχολογία τους.
Υπάρχουν κάποιες βασικές αιτίες οι οποίες έχουν καταγραφεί πως οδηγούν σε τριχόπτωση:
Αίτια για την τριχόπτωση: Υπερβολικό άγχος
Το υπερβολικό στρες δεν αφορά μόνο στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, αλλά και το στρες που προέρχεται από κάποιο φυσικό τραύμα στον οργανισμό. Μια χειρουργική επέμβαση, κάποιο ατύχημα ή ασθένεια μπορεί εύκολα να προκαλέσει απώλεια έστω και προσωρινή των μαλλιών. Οι τρίχες έχουν έναν καθορισμένο κύκλο ζωής, ο οποίος έχει τα εξής τρία στάδια:
- Στάδιο ανάπτυξης της τρίχας που ονομάζεται αναγένεση.
- Στάδιο ηρεμίας που ονομάζεται καταγένεση στη διάρκεια της οποίας η τρίχα προετοιμάζεται να πέσει.
- Στάδιο της πτώσης ή τελογένεση.
Ο κύκλος ζωής επηρεάζεται από ψυχογενείς παράγοντες όπως το άγχος,και μπορεί να περάσει γρηγορότερα στο τρίτο στάδιο, με αποτέλεσμα οι περισσότερες τρίχες της κεφαλής να βρίσκονται στη φάση της πτώσης.
Μεγάλη παρουσία βιταμίνης Α στον οργανισμό
Η υπερβολική δόση βιταμίνης Α στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μαλλιών, σύμφωνα με μελέτες της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας. Συνίσταται προσοχή στην κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής, και να διευκρινιστεί πως η μέγιστη ημερήσια δοσολογία για τη βιταμίνη Α είναι 5.000 μονάδες.
Διατροφή χωρίς πρωτεΐνη
Τα άτομα που ακολουθούν διατροφή χωρίς πρωτεΐνη, κινδυνεύουν να αποκτήσουν τριχόπτωση. Είναι ένας μηχανισμός που λειτουργεί λόγω της απουσίας πρωτεΐνης ο οποίος για να την αναπληρώσει αναστέλλει την ανάπτυξη των τριχών. Αν λοιπόν σημειωθεί απότομη πτώση στα επίπεδα πρωτεΐνης στο σώμα, είναι πιθανό μετά από δύο με τρεις μήνες να παρατηρηθεί το φαινόμενο της τριχόπτωσης.
Κληρονομικότητα
Γονιδιακοί παράγοντες επηρεάζουν έντονα την τριχοφυΐα. Συχνά παρατηρείται πως αν υπάρχει κάποιο οικογενειακό ιστορικό, είναι πιθανό σε συγκεκριμένη ηλικία να αρχίσει η απώλεια των μαλλιών όπως είχε συμβεί και σε συγγενείς. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να καταγράφονται τα περιστατικά έτσι ώστε να μπορεί η επόμενη γενιά να δράσει προληπτικά.
Αναιμία
Η έλλειψη σιδήρου αφορά περίπου το 10% των ανθρώπων, και είναι η αιτία για την κοινή αναιμία. Αν υπάρχει έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό, ένα από τα συμπτώματά της είναι η αυξημένη τριχόπτωση και αραίωση των μαλλιών. Σε τέτοια περίπτωση, η λήψη συμπληρώματος σιδήρου βοηθά στο να μειώσει τις επιπτώσεις.
Ο δερματολόγος έχει καίριο ρόλο αφενός μεν στο να διαγνώσει την ή τις αιτίες, και αφετέρου να προτείνει μια αποτελεσματική θεραπεία.
Στην πρώτη επίσκεψη ζητείται πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, με στοιχεία που αφορούν την κληρονομικότητα, τον εντοπισμό της περιοδικότητας και της διάρκειας της τριχόπτωσης, τις διατροφικές συνήθειες και τυχόν φαρμακευτική αγωγή. Πολλά φάρμακα όπως και ορμονικές διαταραχές οδηγούν σε τριχόπτωση, άρα είναι πολύ σημαντικό να γίνει σωστή καταγραφή της κατάστασης για να μην εξαιρεθεί κανένας παράγοντας ή συνθήκη που εμποδίζει την φυσιολογική ζωή των μαλλιών.
Επιπρόσθετα, η κλινική εξέταση που λαβαίνει χώρα είναι ουσιαστικά μια λεπτομερής εξέταση του τριχωτού της κεφαλής με τη μέθοδο της τριχοσκόπησης. Ένας ειδικός μεγεθυντικός φακός, το δερματοσκόπιο εστιάζει στην επιφάνεια του δέρματος, στη ρίζα και στο στέλεχος της κάθε τρίχας μεμονωμένα, με στόχο να διευκρινιστεί το είδος της τριχόπτωσης και ενδεχομένως τα αίτια.
Αν υπάρχει υποψία για έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων ή ορμονικών μεταβολών, ζητούνται εξειδικευμένες εξετάσεις αίματος για να υπάρξει ολοκληρωμένη εικόνα προτού αποφασιστεί το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί.
Οι μορφές της αλωπεκίας που λέγονται ουλωτικές, είναι χωρίς θεραπεία, διότι προκαλούν μόνιμη καταστροφή του θύλακα της τρίχας, με αποτέλεσμα στα συγκεκριμένα σημεία να μην ξαναβγούν ποτέ τρίχες. Αν διαγνωστεί το φαινόμενο σωστά και έγκαιρα, δίδεται η δυνατότητα να ξεκινήσει γρήγορα η θεραπεία που αφορά το υπόλοιπο του τριχωτού της κεφαλής, με στόχο να διατηρηθούν εν ζωή όσες τρίχες είναι υγιείς.
Στις περιπτώσεις αλωπεκίας που προέρχονται από αντικαρκινική χημειοθεραπεία, όπως η αναγενής τριχορροή, η κατάσταση είναι αναστρέψιμη και ιάσιμη. Μετά το τέλος των χημειοθεραπειών, η τριχοφυΐα επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα.
Η τελογενής τριχορροή που κυρίως εμφανίζεται σε γυναίκες, σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα σιδήρου, και βέβαια υπάρχουν και άλλες μορφές τριχόπτωσης που συνδέονται με διαταραχές θυροειδούς, αυστηρές δίαιτες και νοσήματα.
Όλες οι παραπάνω μορφές αλωπεκίας είναι αναστρέψιμες, όμως προσθέτουν έντονο ψυχολογικό βάρος στον ασθενή λόγω του γρήγορου ρυθμού της απώλειας των τριχών.
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής, τοπικές αγωγές και εξισορρόπηση ορμονικών αλλαγών αναστρέφουν την τριχόπτωση και εμποδίζουν την περαιτέρω εξέλιξή της.
Στους άνδρες, η πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης είναι η ανδρογενετική κληρονομική αλωπεκία. Σπάνια εμφανίζεται και σε γυναίκες. Αν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να επιβραδυνθεί για πολλά χρόνια με πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι ενώ συνειδητοποιούν πως αραιώνουν τα μαλλιά τους, αντί να απευθυνθούν σε δερματολόγο, κατευθύνονται σε κομμωτή ή επιλέγουν περιστασιακές λύσεις που προτείνουν οι φαρμακοποιοί και εταιρίες καλλυντικών. Υπάρχουν ποικίλες φαρμακευτικές αγωγές που λύνουν το πρόβλημα και μεσοθεραπείες που δρουν τοπικά όμως πρέπει πάντα να υπάρχει σωστή ενημέρωση και παρακολούθηση από δερματολόγο για την καλύτερη αξιολόγηση και αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η τριχόπτωση χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα αγωγής, δεν είναι ένα φαινόμενο που εξαλείφεται γρήγορα, συνήθως συνοδεύει τον πάσχοντα εφ’ όρου ζωής. Απαιτείται σωστή διάγνωση των αιτιών, και όσο πιο έγκαιρα γίνει τόσο πιο αποτελεσματική είναι η προτεινόμενη θεραπεία, αναχαιτίζοντας την περαιτέρω τριχόπτωση και βελτιώνοντας την υφιστάμενη κατάσταση.
Βιβλιογραφία:
- Ανδρογενετική Αλωπεκία, Κων/νος Αναστασάκης, εκδόσεις Ζεβελεκάκη
- http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/understanding-hair-loss-basics
- http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hair-loss/basics/causes/con-20027666
- http://www.americanhairloss.org/Types_of_Hair_Loss/introduction.asp
- Andrew’s Diseases of the skin-clinical dermatology, εκδόσεις ELSEVIER
- Dermatology Bolognia Jorizzo Shaffer, εκδόσεις ELSEVIER